Ho hlahisa Lithaba tse telele ka ho fetisisa tse 14 Lefatšeng
Lithaba tse 14 tse telele ka ho fetisisa lefatšeng li bitsoa "ba likete tse robeli" hobane e mong le e mong o eme bolelele ba limithara tse fetang 8 000.
Bohle ba likete tse robeli ba likete tsa Himalaya le Asia le lithaba tsa Karakoram. Karolo ea Karakoram e arola India, Chaena le Pakistan.
- Bala ka ho ea Nepal ho ea bona ba bangata ba likete tse robeli.
Lithaba tse telele ka ho fetisisa lefatšeng
Ha Chaena e fana ka tlhahiso ea ho eketsa lenane la ba likete tse robeli ka 2012, tsena tse phahametseng tse 26,247 ke tse amoheloang ka molao ke sechaba sa lefatše.
Ba likete tse robeli ba lekana ka bophahamo:
- Thaba ea Everest: limithara tse 8 848 (29,029 maoto); e pakeng tsa Chaena le Nepal.
- K2: limithara tse 8,611 (28,251 maoto); e pakeng tsa Pakistan le Chaena.
- Kangchenjunga: 8,586 limithara (28,169 maoto); e pakeng tsa Nepal le India.
- Lhotse: limithara tse 8 516 (27,940 maoto); e pakeng tsa Chaena le Nepal.
- Makalu: limithara tse 8 485 (limithara tse 27 838); e pakeng tsa Chaena le Nepal.
- Cho Oyu: 8,201 meter (26,906 maoto); e pakeng tsa Chaena le Nepal.
- Dhaulagiri I: limithara tse 8 167 (26,795 maoto); e Nepal.
- Manaslu: limithara tse 8 163 (bophara ba 26,781); e Nepal.
- Nanga Parbat: 8,126 limithara (26,660 maoto); e Pakistan.
- Annapurna I: 8,091 limithara (26,545 maoto); e Nepal.
- Gasherbrum I: limithara tse 8 080 (bophahamo ba 26 444); e pakeng tsa Chaena le Pakistan.
- Tlhōrō e kholo: limithara tse 8,051 (26,414 maoto); e pakeng tsa Chaena le Pakistan.
- Gasherbrum II: limithara tse 8 044 (26 358 maoto); e pakeng tsa Chaena le Pakistan.
- Shishapangma: 8,027 methapo (26,335 maoto); e teng Chaena.
Himalaya Asia
Sebaka se phahameng sa lithaba sa Asia ke se phahameng ka ho fetisisa lefatšeng ka thunya e telele. Mehala ea Himalaya kapa moeli linaha tse tšeletseng: China, India, Nepal, Pakistan, Bhutan , le Afghanistan. Ho na le Thaba ea Everest, ba likete tse robeli, le lithaba tse fetang 100 tse phahametseng methareng ea 7 200, li-Himalaya ke sebaka se hlollang bakeng sa lithaba tse hlollang.
Tlhōrō e phahameng ka ntle ho Asia ke Aconcagua Argentina ka tlhōrō ea limithara tse 6 960 (22,837 maoto). Aconcagua ke e 'ngoe ea Lihlopha Tse Supileng - lithaba tse telele ka ho fetisisa k'honthinenteng e' ngoe le e 'ngoe.
Thaba ea Everest
Morena oa ba likete tse robeli, mohlomong ha ho na thaba e 'ngoe mona lefatšeng e amohelang khatiso e ngata joaloka Thaba ea Everest e tsebahalang. Ho makatsang ke hore, Thaba ea Everest e ka 'na ea e-ba thaba e telele ka ho fetisisa lefatšeng ho latela litekanyo ho ea leoatleng, leha ho le joalo, ha ho thata ka ho fetisisa kapa ho le kotsi ho hloa.
Ho tloha ka 2016, batho ba fetang 250 ba shoele ba leka ho ea kopana le Thaba ea Everest. Le hoja palo ea ho bolaea e le feela ho shoa ha 4.3 ka ho nyoloha ka 100 - e le tlase ha e bapisoa le 38% ea ho bolaoa ha Annapurna I - ho tsebahala ha thaba le lenane la boiteko ba likopano li entse hore e be botumo ba ho bolaea.
Thaba ea Everest e eme Himalaya pakeng tsa Tibet le Nepal. Empa kaha e tumme joaloka Thaba ea Everest e fetohile, ha e le hantle hase thaba e tummeng haholo. Batho ba bangata ba qalang nako ea pele ba Nepal ha ba tsebe hantle hore na hokae ke holimo ho Thaba ea Everest ho fihlela motho e mong a bua ka eona!
- Bona moo Mount Everest e leng hokae 'me u ithute lintlha tse makatsang ka thaba.
Ho phahamisa ba likete tse robeli
Sebaka se kotsi ka mokhoa o tsotehang, mokoloto o fuoa Reinhold Messner oa Italy oa hore ke eena motho oa pele ea ho bokella bohle ba 14 ho ba likete tse robeli; o ile a etsa joalo ntle le thuso ea libotlolo tsa oksijene.
E ne e boetse e le moahi oa pele ea ho nyolohela Thabeng ea Everest ntle le oksijene e tlatsetsoang. Messner o phatlalalitse, har'a libuka tse ling tse ngata, mehoirs ea hae ho bohle ba likete tse robeli tse robeli .
Ho tloha ka 2015, batho ba 33 feela ba atlehile ho nyoloha ba likete tse 14 tse robeli, le hoja ba bang ba seng bakae ba hloa lithaba ba phehisane linyeoe tse neng li e-s'o netefatsoe.
Haeba ho hloa lithaba tse telele ka ho fetisisa tse 14 ha hoa lekana le batho ba ratang ho hloa lithaba, ba hloella meeli ka hore ba leke ho etsa litemana ntle le oksijene. Morali oa lithaba oa Austria ea bitsoang Gerlinde Kaltenbrunner e ile ea e-ba mosali oa pele oa ho nyolohela bohle ba likete tse 14 tse robeli ntle le tšebeliso ea oksijene e tlatsetsang.
Batho ba 'maloa ba hloa lithaba ba ikopanya le batho ba seng bakae ba ikhethileng ba khethang ho hloa mariha. Hajoale, K2 feela (pakeng tsa Pakistan le Chaena) le Nanga Parbat (Pakistan) ha e sa lokela ho hlophisoa likhoeli tsa mariha.
Ka 2013, Broad Peak (pakeng tsa Pakistan le Chaena) e ile ea qetella e fihlile nakong ea mariha.
Ka tekanyo e fokolang ea likarolo tse 38% (ho feta ba fetang ba le mong ho ba bararo ba hloahloa ba timela), Annapurna I oa Nepal o nka sehlooho se tšosang e le thaba e kotsi ka ho fetisisa lefatšeng. K2 e kena ka bobeli ka ho fokotseha ha tekanyo ea 23% (ho feta ho e mong ho ba bahlano ba phallang).
Ho Tsamaea ka Makhetlo a Robeli
Le hoja ba bangata ba rona re ka nyoloha litlhōrō tse telele ka ho fetisisa lefatšeng, ho tsamaea haufi le lithaba ho fana ka maikutlo a hlollang ntle le likotsi tsa teko ea liboka. Lifate li ka hlophisoa pele u tloha lapeng kapa hang ha u le fatše likarolong tse fapaneng tsa naha .
Setereke se makatsang sa Annapurna se Nepal se ka robeha ka likarolo kapa sa qeta libeke tse peli ho isa ho tse tharo. Tsela e tummeng ea ho ea Everest Base Camp e Nepal e ka phethoa ke mang kapa mang ea loketseng ntle le koetliso ea theknoloji.